Hỏi:
Em chào anh! Em inbox anh vì 1 người đồng nghiệp - 1 người chị của em vừa mất. Chị ấy theo PT tại gần chỗ làm giá rẻ với lịch tập cardio rất nhiều và meal plan 500 calo/ngày.
Bác sĩ cấp cứu tại địa phương thì nghi do tiêu cơ vân chuyển lên trung ương thì đã trong tình trạng suy đa tạng và trả về. Em muốn xin phép hỏi anh là liệu tập luyện và dinh dưỡng cực đoan có thực sự dẫn đến biến chứng và hậu quả nghiêm trọng đến vậy? Và cách nào để mình ko để những trường hợp đau buồn như vậy xảy ra ạ? Em cảm ơn anh!
Trả lời: có thật sự, và đây gọi là "chết đói".
*
Bài này mình viết không phải để chửi tập đoàn Elite. vì cái Elite nó cũng chỉ là 1 cái phòng tập thôi. trách là trách những người PT thiếu học, dẫn đến hậu quá xấu cho những người tìm đến môi trường gym và fitness, nhưng rồi lại bị làm hỏng đi fitness của mọi người.
Mình đã từng giải thích cho các bạn hiểu cách phân biệt giữa việc “đốt mỡ” và “giảm béo”. “đốt mỡ” là 1 chức năng của cơ thể để dùng chất mỡ cung cấp thành năng lượng cho cơ thể duy tồn sống. việc này 24/24 lúc nào cũng hoạt động.
trong lục ngủ, trong lúc nghỉ, việc đột mỡ không bao giờ ngừng. còn việc “giảm béo” là việc mà bạn thật sự giảm được đi lượng bodyfat, do cơ thể tiêu thụ được nhiều năng lượng hơn là bạn nạp năng lượng từ dinh dưỡng vào cho cơ thể. cơ thể mình phân biệt 2 quá trình metabolic rate:
thứ 1 là basal metabolic rate. có nghĩa là việc chuyển hoá cung cấp năng lượng khi mình không làm gì cả và chỉ nằm im 1 chỗ để thở. basal metabolic rate sẽ phụ thuộc vào giới tính, tuổi tác, bệnh tật, hoocmon, body comp., và nhiều nhất là nó phụ thuộc vào khối lượng của cơ bắp (skeletal muscle).
trong tế bào cơ bắp có những mitochondrien, chúng nó là những nhà máy đốt mỡ để cung cấp năng lượng. đàn ông thường có sẵn nhiều cơ bắp hơn đàn bà, cho nên basal metabolic của đàn ông cũng sẽ luôn cao hơn đàn bà.
basal metabolic rate (BMR) là cái tối thiểu để cơ thể tồn tại sự sống và giữ được nhiệt 37 độ C, và đảm bảo được chức năng của các organ (cơ quan nội tạng như: gan, não, thận, tim, phổi, vvv).
thứ 2 là “active metabolic rate“, có nghĩa là năng lượng cần thêm để đảm bảo cho các việc “chân tay”... những người không tập tành, không làm việc nặng nhọc gì thì đương nhiên “active metabolic rate” cũng sẽ thấp hơn so với những người thường xuyên phải vận động.
ngoài 2 cái metabolic rates quan trọng này ra, thì còn thêm 2 nguồn có thể hao tốn calor nữa. đấy là “digestive losses” và “nutritional/diet induced thermogenesis”.
cái digestive loss là “hao tốn” năng lượng bởi không hấp thụ được chọn vẹn 100% chất từ dinh dưỡng, vì lúc nào cũng bị mất đi 1 phần nhỏ theo đường tiêu hoá.
còn cái thermogenesis kia nghĩa là năng lượng hao tốn trong việc các thành phần dinh dưỡng được vẫn chuyển (transport), được chuyển hoá (conversion), hoặc được lưu trì (storage) vào trong các tế bào.
2 nguồn “digestive loss” và “diet induced thermogenesis“ không đáng kể so sánh với 2 metabolic rates giải thích ở trên. các bạn đọc xong những giải thích này thì chắc đã hiểu là Basal Metabolic Rate nó chiếm phần lớn nhất trong việc calor.
Xem thêm: Dinh dưỡng khi giảm mỡ ? Có nên ăn nhiều protein
nếu dinh dưỡng của mình mà ăn đến nỗi không đủ cho phần BMR thì cơ thể sẽ suy dinh dưỡng, sẽ mất đi cơ bắp, và sẽ giảm đi chức năng trao đổi chất (metabolism) bởi metabolic adaptation.
nếu bạn làm như thế thì đương nhiên bạn sẽ giảm được mỡ bodyfat, nhưng mà làm như thế là cách sai lầm vì bạn đang dần dần tự giết bản thân. làm như thế càng ngày BMR của bạn sẽ càng bị hạ xuống thấp và nếu muốn tiếp tục giảm được mỡ thêm nữa thì lại phải ăn ít hơn nữa và ít hơn hơn nữa.
nếu cứ tiếp tục như thế tiếp, thì đến 1 lúc nào đấy bạn sẽ không chịu được nữa và sẽ phải ăn vô tội vã để chống lại việc suy dinh dưỡng. nhưng đáng tiếc là lúc đấy BMR của bạn đã bị tụt ở dưới đáy.
cho nên bất cứ cái gì bạn ăn uống vào mồm cũng sẽ làm cho bạn bị tăng mỡ trở lại và còn tăng nhiều mỡ hơn trước. cái này nó gọi là “jojo-effect”. hy vọng các bạn đã hiểu được vấn đề. quay lại với vấn đề của người PT hoặc tập đoàn Elite làm ra cái meal 900kcal này.
Xem thêm: Tập tạ nhẹ nhiều reps để siết cơ ?
1 đứa trẻ con 15t nó đã cần 1200kcal cho mỗi BMR thôi, thì các bạn đã hiểu được chuyện gì xảy ra với cơ thể các bạn nếu mà các bạn chỉ được ăn 900kcal + cả tập gym. tôi thật sự không muốn chửi nữa, vì nếu phải chửi cái bọn này thì chắc tôi sẽ bị suy dinh dưỡng do việc chửi.
*
hoá ra nhiều đứa đc đi học như là không. mình thay mặt các giáo viên vật lý dậy lại cho mấy "thằng PT" hiểu calor là gì. Calorie là đơn vị năng lượng (unit of energy) của "thời xưa". 1 Cal là 1 luợng năng lượng (amount of heat energy) cần thiết để tăng nhiệt độ của 1 gram nước lên 1 độ Celsius (hoặc Kelvin). đấy là định nghĩa của Calorie.
mặc dù nó ko phải là SI-Unit nhưng đến ngày hôm nay họ vẫn dùng đến đơn vị này vì nó dễ tưởng tượng đc ra cho thực tế. cũng như đơn vị "mã lực" (PS, horse power) ám chỉ cho Power cũng cũ kĩ lắm rồi nhưng đến bây h họ vẫn dùng nó để mô tả cho sức lực của chiếc xe oto vì nó dễ hình dung ra đc thực tế.
